مدیریت و رهبری در آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارکان نظام آموزشی، از اهمیت وافری برخوردار است. با این حال سبک‌های رهبری قدیمی دیگر جوابگوی محیطآشفتهوپرهرجومرجپیش رو نیستند لذا هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر رهبری هوشمند مدیران مدارس می‌باشد. ایﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻈﺮ روش آمیخته (کیفی-کمی) است. جامعه آماری در بخش کیفی را خبرگان دانشگاهی، حوزه مدیریت آموزش و پرورش و مدیران مدارس تشکیل می‌دهد که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، ۲۳ نفر انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی را مدیران مدارس شهرستان ایلام به تعداد ۱۹۲ نفر تشکیل می‌دهند که ۱۲۸ نفر از آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و به استناد فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته عوامل مؤثر بر رهبری هوشمند مدیران مدارس با ۶۶ گویه می‌باشد. روایی ابزار به روش قضاوتی مورد تأیید قرار گرفت و ضریب آلفای کرونباخ برابر با ۰/۸۷ به دست آمد که نشان دهنده پایایی مناسب پرسشنامه بود. یافته‌های تحلیل کیفی منجر به شناسایی ۶۶ گویه شد. در بخش کمی به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد که ۸ عامل هوش عقلایی و عاطفی، توانایی برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری درست، توانایی ایجاد هماهنگی و برقراری ارتباط مؤثر، توانایی اجرایی بالا، توانایی شناسایی منابع درآمدی، توانایی تخصیص منابع و کنترل هزینه، آینده‌نگر بودن و توانایی کنترل بحران و توانایی مدیریتی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رهبری هوشمند مدیران مدارس است.بر اساس نتایج می‌توان نتیجه گرفت که رهبری هوشمند در مدارس نیازمند داشتن مهارت‌هایی زیادی مانند مهارت‌های برنامه‌ریزی و تصمیم گیری، کنترل بحران و داشتن توانایی‌های مدیریتی در سطح بالا می‌باشد.
Nazari M, Kaviani E, Laei S, Mousavi F. Identifying and analyzing the factors affecting the intelligent leadership of school principals using exploratory factor analysis. MEO 2022; 11 (4) : 6 URL: http://journalieaa.ir/article-1-382-fa.html
نظری محمد، کاویانی الهام، لایی سوسن، موسوی فرانک. شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر رهبری هوشمند مدیران مدارس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی. نشریه مديريت بر آموزش سازمانها. 1401; 11 (4) :109-133
